De Lucifer van Luik- De duivel in de kathedraal

De Lucifer van Luik is een van de meest merkwaardige religieuze kunstvoorwerpen in Europa. Het decor is de kathedraal Saint-Paul in het Franstalige deel van België een bouwwerk die werd gebouwd in de 10de eeuw.  Zoals men kan verwachten in een katholieke kerk is het gebouw volgestouwd met prachtige religieuze kunstvoorwerpen, impressionante schilderijen en representaties van talloze heiligen en Bijbelse taferelen. Het is in alle opzichten een traditionele tempel van het christendom, en toch lijkt het ook de thuis te zijn van een van de meest beruchte engelen.

Ostentatief in de kathedraal ziet men een prachtig marmeren beeld van een knappe jongeman die de last van de wereld op zijn schouders lijkt te dragen. Is hij een martelaar of een discipel, of is het een engel? Het is inderdaad een engel maar wel een van de duistere kant, een gevallen engel met een enorme tragedie die de figuur omringt. Het lijkt er op dat er een zondaar huist in de kathedraal, en niet zomaar een bekeerling van de duivel, maar wel een belangrijke handlanger en dit midden in een stoet van heiligen.

Het beeld werd geplaatst in 1948 en kreeg de naam “Le génie du mal”, (het genie van het kwaad), internationaal spreekt men over: “de Lucifer van Luik”. Zoals bij vele christelijk werken is het beeld voorzien van een “mandoria” een ovaalvormige vorm die de heiligheid van het subject benadrukt, ook dit beeld is hiervan voorzien, wat ietwat paradoxaal is. Hier is deze mandoria dubbelzinnig obscuur de engelenvleugels zien er uit als vleugels van een vleermuis om het sinistere en obscure van het personage in de verf te zetten.

De Lucifer van Luik is naakt enkel bedekt door een deken, om de koudheid van het personage te laten zien. Een kleine verwijzing en waarschuwing dat onder zelfs een mooi uiterlijk een demon kan huizen, het is een hint om niet te oordelen over uiterlijk vertoon. Wanneer men het beeld zeer nauwkeurig bekijkt merkt men meer en meer sinistere details op, als een detectiveroman die heel langzaam de onthulling geeft van de slechterik.

In de prachtige weelderige haardos kan men een paar hoornen ontdekken. De traan die zichtbaar is en naar beneden dwarrelde van zijn linker kaak is dan ook weer een uiting van verslagenheid, paniek voor een hemelse straf die naar alle waarschijnlijkheid regelrechte verschrikking met zich zal meebrengen voor de gevallen engel. Sommigen suggereren dat het hier gaat om wroeging en spijt.

Op zijn zijde ziet men een gebroken scepter en kroon in geketende handen, een romantisch uitgangspunt van de machtigen der aarde en hemelen die al zijn macht kwijt is. De appel aan zijn voeten, waar een stuk is uitgebeten, verwijst dan weer naar de verboden vrucht. De symboliek druipt van verbanning uit het aards en hemels paradijs. Het beeld is zo krachtig dat het zelfs een soort van sympathie of minstens medelijden opwekt voor de duivel.

Ironisch wanneer men weet dat dit beeld slechts een vervangende versie is van een ander werk die simpelweg te adorerend was voor Lucifer.  Het beeld dat er nu staat is van de hand van Guillaume Geefs. De inhuldiging van het  eerste beeld zorgde in 1843 voor een immens schandaal en controverse. Na een jaar werd het verplaatst en staat nu in het Koninklijk Museum van Brussel, dit beeld kreeg de naam: ‘L’ange du mal’ mee (de boosaardige engel). Vreemd genoeg was deze sculptuur gemaakt door de broer van Guillaume: Josef Geefs.

Beide beelden geven een flatterende beeld weer van de duivel, men bekijkt beide werken meer als een soort van Adonisachtige versie van het kwaad. Het blijft een mysterie wat de duivel doet in de kathedraal…goed en kwaad…van alle tijden. Dan Brown zou hier een mooi verhaal mee kunnen beginnen…

Share this post

5 comments

Add yours
  1. Ilona Izabella 5 november, 2017 at 00:47 Beantwoorden

    Wat prachtig geschreven! Inderdaad heel bijzonder wat een beeld van de duivel in een kathedraal doet. Zonder dat ik je laatste zin had gelezen, moest ik ook denken aan Dan Brown. Je referentie naar hem vind ik dan ook terecht. Ik ben benieuwd wat hij hier voor verhaal aan vast zou kunnen maken.

Post a new comment